The Imprint verbeeldt een mindmap met verbindingen tussen mensen, omgeving, verleden, heden en toekomst. The Imprint is een metafoor voor een ontmoetingsplek, een forum, een plein dat een cross-over wil zijn tussen de private en publieke beleving waar iedereen kan aan deelnemen.
The imprint is zowel een publiek forum als een collectief archief. Na verloop van tijd is het een onderdeel van het sociale weefsel, dat het op zijn beurt vorm geeft. Het is een labyrint van symbolen en indrukken.
Kelly Schacht maakt indruk in GC De Kroon in Sint-Agatha-Berchem
In 2011 won Kelly Schacht de prestigieuze Prijs voor Jonge Belgische Schilderkunst. Voor dat project in Bozar toonde ze een aantal bladen die werden belicht door spots. Figuranten bevonden zich op door haar aangegeven plekken en keken naar de bladen. Dat fungeerde als prikkel voor bezoekers om te kijken wat zich op die bladen bevond. Die bleken leeg te zijn. Er was ‘niets’ te zien. Met haar installatie werd zowel het eigenlijke kijken als de rol van de toeschouwer gethematiseerd. Dat is een terugkerend element in het werk van Schacht. In een aantal installaties voert ze scenario’s op waarbij de toeschouwer wordt uitgenodigd om te interageren met het kunstwerk. Ze is dan ook de perfecte keuze om een permanent werk uit te voeren in het gemeenschapscentrum De Kroon in Sint- Agatha- Berchem. We spraken de kunstenares op de bouwwerf van De Kroon, met op de achtergrond een symfonie van drilboren.
Hoe is je ontwerp opgevat?
Schacht: “Het werk bestaat uit drie delen. Ik heb een steen laten leggen op de koer met daarop verschillende geometrische figuren. Het tweede element is een blauwprint die is aangebracht op de muur in het gemeenschapscentrum. Dat verwijst letterlijk naar een architectuurplan. Het gaat om iets vastleggen, een indruk nalaten en ik doe dat met carbonpapier. Het is dezelfde afbeelding als de steen maar dan verschaald en met een legende die uitleg geeft over het project. Ik zie het als een mindmap, een soort verbinding tussen allerlei dingen.
Het derde deel is een website. Op de blauwdruk staat een QR- code (streepjescode met informatie of link naar website, nvdr) die je kan scannen waardoor je op een website terecht komt (www.theimprint.be). Daar krijg je dan de opdracht om een (groeps)foto te maken op de steen. De blauwdruk geeft aan dat, als je bijvoorbeeld op het vierkant staat, je iets uit je zak moet nemen en tonen. Zo krijgt elke geometrische vorm een eigen ludieke opdracht. De foto’s daarvan kan je posten op de website. Je kan het alleen doen, met je oma of ook met een hele groep. Het is ook leuk voor schoolkinderen. Het gaat steeds om dezelfde opdracht. Dat komt overeen met de idee van een familiealbum. Vroeger nam men ook foto’s die men in een album kleefde. Vaak zag je dezelfde situaties die zich doorheen de tijd herhaalden. Ik vind het interessant dat de opdracht dezelfde blijft, maar de groepen veranderen. De Kroon is een gemeenschapscentrum dat al heel lang bestaat. Er komen ook steeds nieuwe mensen langs.”
Dat interactieve aspect komt wel vaker voor in je werk. De toeschouwer wordt, net zoals hier, uitgenodigd om deel te nemen…
Schacht: “Interactief is misschien een groot woord. Het is gewoon de bedoeling dat het kunstwerk er niet is voor zichzelf, maar dat het een gebruiksvoorwerp wordt voor iets anders. Binnen de idee van een installatie heb je een ruimte, een context en iemand die er zich in begeeft. Er is voor mij altijd op de een of andere manier een choreografie. Dit centrum heeft twee ingangen. De steen ligt juist daar omdat het de verbinding vormt tussen het oude en het nieuwe gebouw. Het leek me een beetje een dode plaats. Het is een andere plek dan het terras van het café dat meer een transitzone is. Zelfs als je niet participeert, gebeurt er altijd iets op dat veld.”
Voor opdrachten in de openbare ruimte moet je als kunstenaar rekening houden met parameters die niet gelden voor bijvoorbeeld een museum- of galerietentoonstelling. Wat was het moeilijkste?
Schacht: “Mijn eerste voorstel was eigenlijk om een tekening te laten frezen in gegoten beton. Maar toen ik zag dat het kasseien waren, besefte ik dat een tekening inslijpen in kasseien praktisch onmogelijk was. En misschien ook esthetisch niet zo interessant. Daarom heb ik gekozen voor een steen met bepaalde afmetingen die ergens wordt ingezet. Maar dat is een heel ander verhaal. Ik wou eigenlijk een indruk maken in de architectuur. Ik heb gekozen voor de vloer omdat we hier in een site zitten met beschermd uitzicht. Daardoor kan je geen grote interventie uitvoeren die visueel altijd aanwezig blijft. Vandaar dat ik het horizontaal in de vloer heb ingeplant omdat je dan de blik niet drastisch verandert. Dat was het belangrijkste waar ik rekening mee moest houden. Maar ik wist ook dat ik niet op ramen kon werken of buiten grote elementen kon toevoegen. Er waren onderlinge afspraken met alle bevoegde instanties en de architect. Dat heeft wel een jaar geduurd. In die tussentijd is er ook veel veranderd.”
Die beperkingen kunnen ook inspirerend zijn en leiden tot resultaten die je anders nooit zou hebben overwogen?
Schacht: “Ik vind het op zich niet zo’n probleem om te werken met de mogelijkheden die er zijn. Het is soms interessanter omdat je onmiddellijk een duidelijk kader hebt. Dit soort opdracht differentieert zich juist van een tentoonstelling in een museum of galerie. En dat weet je op voorhand. Ik heb er ook opzettelijk voor gekozen om te werken met eenvoudige, geometrische vormen die verwijzen naar een mindmap omdat iedereen die kent. De doelgroep is hier zeer breed. Je hebt hier zowat alle leeftijden. Het gemeenschapscentrum is er voor iedereen. Je weet dat ze niet per se naar hier komen om kunst te zien. Dat moet je altijd in je achterhoofd houden. Je ziet dat ook als je hier werkt met bouwvakkers. Ze zeggen onmiddellijk : ‘Wat is dat voor iets?’
“Voor mij is het feit dat het gaat om een integratieproject in een kunstcentrum iets heel specifiek. Je weet dat het zich richt tot een gevarieerde groep mensen die hier dagelijks komen. Het is niet echt eigen aan de context waar kunst zich moet manifesteren. Het wordt dan wel ‘kunstproject’ genoemd, voor mij is het op de rand. Ik vond het belangrijk om een situatie te creëren waar iets kan gebeuren. Ik wou iets permanent brengen dat een platform kan zijn voor iets anders. Ik wou iets vastleggen doorheen de tijd, zoals een familiealbum, maar dan op een manier dat de mensen het zelf kunnen doen.”
Je werk gaat vaak over vluchtigheid en een tijdelijke choreografie van mensen, terwijl dit juist een permanente opdracht is. Hoe zie je dat?
Schacht: “ De titel ‘The Imprint’ verwijst naar het inslijpen van iets doorheen de tijd. Vandaar dat ik heb gekozen voor een gravure in steen. Het gaat letterlijk om het graveren in de architectuur. Het is bijna een stempel. Net zoals iedereen die hier dagelijks komt, zelfs niet bewust, iets doet en zo de body van het centrum vult. Vandaar dat we die blauwdruk doordrukken met carbonpapier. Het is een hels werk. Maar al die zaken verwijzen naar de idee dat het over tijd gaat. Een gemeenschap groeit, mensen dragen ertoe bij. Vandaar ook de verwijzing naar het familiealbum. We doen het fotoproject om praktische redenen maar één jaar. Maar zou leuk zijn om het binnen tien jaar nog eens uit te voeren. Je hebt dan misschien een hiaat, maar ook iets dat je vasthoudt. Die vluchtigheid is haast poëtisch. Iedereen passeert hier. Het gaat om het vasthouden daarvan. ”
Net zoals je installatie voor de Jonge Prijs Belgische Schilderkunst geef je duidelijk aan waar de toeschouwer zich moet opstellen. Is dat ensceneren van de rol van de bezoeker belangrijk?
Schacht: “Het is belangrijk om aan te geven dat het een constructie is. Het is de vrije keuze van iedereen om deel te nemen of niet. Dat is ook zo bij mijn andere installaties, zelfs waar er geen performatief aspect is. Zo heb ik bijvoorbeeld eerder een tribune gemaakt. Je kan dan kiezen: ga ik erop zitten of niet? Het feit dat die beslissing open ligt, betekent wel dat je hem moet nemen. Dat is ook zo met deze installatie. Je kan kiezen om op de steen te staan of errond te wandelen. Dit werk blijft hier nu voor de komende jaren. Het is nogal dominant, maar een kunstwerk is in die zin altijd dominant. Voor mij is het belangrijk om dat aan te tonen.”
In deze installatie komen elementen voor zoals de geometrische figuren of de citaten die ook terugkeren in je vorige werken. Nieuw is echter het gebruik van internet?
Schacht: “Ja, dat is inderdaad een nieuw element. Het is interessant om te werken met de idee van fotoalbum, wat eigenlijk iets archaïsch is, en dan toch gebruik te maken van digitale media. Je moet de foto’s namelijk ergens stockeren. We doen het niet fysiek maar online. Het ligt in dezelfde lijn van community platforms. Zo hebben we er hier nu ook eentje.”
Op die manier geef je je werk ook uit handen zodat het een eigen leven leidt?
Schacht: “Dat is zeer belangrijk voor mij. Ik hoop dat het ergens die grens kan overschrijden zodat het niet alleen een kunstwerk is, maar ook iets dat de bezoekers kunnen gebruiken. Het is een aanzet voor iets dat opgenomen moet worden. Het is een test. We zullen zien hoe het werkt.”
