25 jaar Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel: van pionier tot expertisecentrum
Hoe match je vrijwilligers en organisaties in een diverse stad als Brussel? Al 25 jaar ondersteunt het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel die verbinding. Naar aanleiding van dat jubileum spreken we met Barbara Fruyt en Emma De Pauw, die organisaties begeleiden bij een sterk en duurzaam vrijwilligersbeleid. De VGC ondersteunt het steunpunt financieel.
25 jaar Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel: van pionier tot expertisecentrum
Hoe match je vrijwilligers en organisaties in een diverse stad als Brussel? Al 25 jaar ondersteunt het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel die verbinding. Naar aanleiding van dat jubileum spreken we met Barbara Fruyt en Emma De Pauw, die organisaties begeleiden bij een sterk en duurzaam vrijwilligersbeleid. De VGC ondersteunt het steunpunt financieel.
Hoe is het Steunpunt Vrijwilligerswerk ontstaan?
Het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel zag in 2000 het levenslicht onder de naam Het Punt vzw. De officiële opening gebeurde onder audiëntie van prins Laurent en minister Jos Chabert. De oprichting was een antwoord op de groeiende nood aan ondersteuning voor zowel vrijwilligers als organisaties. Vrijwilligerswerk is een onmisbare schakel in onze samenleving, maar de juiste match vinden tussen vrijwilliger en organisatie is niet vanzelfsprekend.
De oorspronkelijke missie? Vrijwilligers wegwijs maken en organisaties begeleiden in het werken met vrijwilligers. Dat ging verder dan alleen mensen matchen aan vacatures. We gaven ook advies over hoe organisaties vrijwilligers kunnen motiveren en behouden. Al snel groeide het steunpunt uit tot een expertisecentrum voor informatie, advies en vorming rond vrijwilligerswerk. Sinds 2017 zijn we onderdeel van het Kenniscentrum Welzijn, Wonen, Zorg vzw.
Welke evoluties zien jullie in het vrijwilligerswerk?
Vrijwilligerswerk is in 25 jaar enorm geëvolueerd. Vroeger engageerden mensen zich vaak jarenlang voor één organisatie. Vandaag zoeken vrijwilligers eerder korte, flexibele engagementen. De vraag naar ad-hoc vrijwilligerswerk is toegenomen, en organisaties moesten zich daaraan aanpassen.
Ook digitalisering heeft veel veranderd: sociale media en online vacaturebanken maken het makkelijker om vrijwilligers te vinden. Daarnaast is de diversiteit sterk toegenomen. Expats, mensen in armoede, nieuwkomers: steeds meer mensen met verschillende achtergronden vinden de weg naar vrijwilligerswerk. Dat vraagt om een meer inclusieve aanpak.
En er is de vermaatschappelijking van de zorg: vrijwilligers nemen een steeds belangrijkere rol op in de ondersteuning van kwetsbare groepen, wat extra samenwerking met professionele hulpverleners vraagt
Zijn er projecten waar jullie trots op zijn?
Doorheen de jaren hebben we verschillende projecten opgezet die het vrijwilligerswerk in Brussel versterkten. In 2011 openden we het eerste infopunt, een laagdrempelig aanspreekpunt voor iedereen met vragen over vrijwilligerswerk. In 2017 organiseerden we de eerste Vrijwilligersmarkt Superdivers, die een heel divers publiek samenbracht met Brusselse organisaties.
We zijn ook bijzonder trots op onze stickercampagne #WeVoluntHere, die vrijwilligerswerk zichtbaar maakt in het straatbeeld. En op onze talentenscan, een handige tool die mensen helpt om hun sterktes te ontdekken en een engagement te vinden dat echt bij hen past.
Wat zijn de grootste uitdagingen?
Het blijft een uitdaging om vrijwilligers te vinden én te behouden. Vrijwilligers hebben vandaag andere verwachtingen: ze willen meer flexibiliteit en duidelijkheid. Wij ondersteunen organisaties met advies en praktische tools.
Daarnaast is het bereiken van specifieke doelgroepen zoals jongeren, senioren en mensen met een migratieachtergrond niet vanzelfsprekend. Via projecten rond cultuurgevoelig vrijwilligerswerk proberen we drempels te verlagen en meer mensen te betrekken.
Hoe is het Brusselse vrijwilligerslandschap veranderd?
Brussel is vandaag nog diverser en dynamischer. Er is meer aandacht voor inclusie: mensen die vrijwilligerswerk willen doen om hun Nederlands te oefenen of om werkervaring op te doen, vinden steeds vaker hun plek. Vrijwilligerswerk wordt soms een opstap naar werk of integratie in de samenleving, maar dat roept ook vragen op over de essentie van vrijwillig engagement.
We zien ook een sterke opkomst van burgerinitiatieven en buurtgerichte projecten. Mensen engageren zich graag voor hun omgeving, vaak zonder zich te binden aan één vaste organisatie.
Met wie werken jullie samen in Brussel?
Samenwerking is voor ons essentieel om zoveel mogelijk mensen toe te leiden naar vrijwilligerswerk. We werken daarom nauw samen met een aantal vaste doorverwijspartners: de centra voor volwassenenonderwijs, het Huis van het Nederlands Brussel, het Agentschap Integratie en Inburgering – Bon, het centrum voor basiseducatie Ligo – Brusselleer en Fedasil. Dankzij deze organisaties bereiken we specifieke doelgroepen en kunnen we hen gericht begeleiden naar een passend engagement.
Ook met Muntpunt bouwen we al jarenlang een sterke samenwerking uit. We krijgen er niet alleen ruimte voor ons infopunt vrijwilligerswerk, maar organiseren er ook jaarlijks de Brusselse vrijwilligersmarkt. Dankzij al deze partnerschappen maken we vrijwilligerswerk in Brussel toegankelijker, zichtbaarder en meer inclusief.
Waar willen jullie binnen 25 jaar staan?
We hopen dat vrijwilligerswerk in Brussel voor iedereen toegankelijk blijft, ongeacht achtergrond, leeftijd of ervaring. We willen dat vrijwilligers en organisaties de juiste ondersteuning blijven krijgen, zodat hun engagement duurzaam en zinvol is.
Daarnaast hopen we dat er meer ruimte komt voor onderzoek naar vrijwilligerswerk. Zo kunnen we beter inspelen op de veranderingen in de samenleving. En natuurlijk willen we dat er blijvend geïnvesteerd wordt in begeleiding en waardering, zodat vrijwilligers zich écht erkend voelen.
Teams Welzijn, Gezondheid en Gezin bedankt het Steunpunt Vrijwilligerswerk Brussel hartelijk voor dit inspirerende gesprek en hun blijvende inzet voor een warm en inclusief Brussel.
