Vzw Sterrenwacht: Brussels ouderinitiatief voor jongvolwassenen met een beperking
Je moet je veilig en gesteund voelen om je te kunnen ontplooien.
Jongvolwassenen met een beperking in Brussel vinden na het afsluiten van hun schoolloopbaan heel moeilijk de weg naar aangepast (maat)werk of vrijwilligerswerk. Het bestaande activiteitenaanbod blijkt ook onvoldoende op hen te zijn afgestemd. Enkele ouders van jongvolwassenen met een beperking namen in 2024 het heft in eigen hand en richtten samen de vzw Sterrenwacht op. Doelstelling van de vzw is om een divers activiteitenaanbod op maat te ontwikkelen voor deze actieve jongvolwassenen en om hen de kans te bieden om zich verder, op hun eigen ritme, te ontplooien en met hun vrienden in een gezellige huiselijke plek te kunnen ontspannen. Daar onderhouden ze het contact met vrienden en lopen ze minder risico om in sociaal isolement terecht te komen.
Om dit initiatief te laten groeien ondersteunt de VGC vzw Sterrenwacht sinds september 2024 met een impulssubsidie . Zo verhoogt ze de slaagkans om als ouderinitiatief haar plaats in het Brusselse zorglandschap in te nemen.
Wij spraken met Niki Vranken, medeoprichter van vzw Sterrenwacht, over deze veilige ontmoetingsplek voor jongvolwassenen met een beperking.
Hoe is Sterrenwacht vzw ontstaan?
“Milan, onze zoon met een ernstige taalstoornis, loopt al 18 jaar school op Kasterlinden. Eind juni studeert hij af en daar hoort ook in Kasterlinden een proclamatie bij. Alleen stelde ik jaar na jaar vast dat veel van de jongeren die daar op dat moment gevierd worden, vaak niet op de springplank naar de grote wijde wereld staan, maar na het afstuderen eerder in sociaal isolement geraken – alleen tussen hun kamermuren. De school is vaak de lijm van hun (meestal) broze netwerk. Op het moment dat die wegvalt, valt hun hele netwerk stil. Bovendien vinden niet alle alumni een plekje in een maatwerkbedrijf of via vrijwilligerswerk. Voor hen zijn de vooruitzichten dus niet zo fraai. Ook Milan stelde zich een paar jaar geleden terecht de vraag: ‘Als je een beperking hebt, wat doe je dan nadat je de school verlaten hebt?’”
Een keuken vol actie en creativiteit: samen koken, filmen en ontdekken wat je allemaal in je mars hebt.
Kon Milan rekenen op ondersteuning?
“Milan heeft het geluk dat hij een deel van zijn persoonsvolgend budget (PVB) ontvangt. In 2015, toen nog als minderjarige, kreeg hij een goedkeuring voor een persoonlijk assistentiebudget (PAB) dat in 2022 eindelijk werd toegekend. Ondertussen was hij meerderjarig geworden en konden wij dit toegekende budget in het kader van de zorgcontinuering effectief voor hem inzetten. Dat was geweldig nieuws, want de Brusselse realiteit is jammer genoeg anders. Veel ouders in Brussel zijn niet op de hoogte van het feit dat zij een PVB kunnen aanvragen, laat staan dat zij effectief een budget ontvangen.
Wij waren blij en dachten dat onze zorgen rond de toekomst van Milan voorbij waren, maar dit bleek helaas niet zo te zijn. We ontdekten al snel dat er lokaal amper dagbesteding voor actieve jongvolwassenen met een ondersteuningsnood aangeboden wordt. Wat mij vooral stoorde, was dat de zorg heel hard focust op het individu, maar zelden op de hele groep. Ik kon het idee niet verdragen dat mijn zoon ergens alleen oud zou worden. Ook hij heeft vrienden en een netwerk nodig, net zoals iedereen. Voor jongvolwassenen met een beperking is het veel moeilijker om nieuwe vrienden te maken. Ik moest dus nadenken over veel meer jongeren dan alleen over mijn eigen zoon.”
In de multimediaworkshop ontdekken jongeren hun talenten in beeld en geluid – op hun tempo, met ondersteuning.
Impulssubsidie van VGC gaf vzw Sterrenwacht de financiële start die ze nodig had
Ik nam contact op met Brake-Out. Deze vzw werkt op een talentgerichte manier met jongeren zoals Milan en stelt samen met hen een toekomstplan op. Dat vond ik een absolute meerwaarde. Samen met Brake-Out gingen we het gesprek aan met de directie van het Buitengewoon Secundair Onderwijs (BuSO) van Kasterlinden, om een proeftraject van Brake-Out op te starten vanaf het schooljaar 2023-2024. Daarnaast sprak ik ook met vzw Honk, een ouderinitiatief uit Leuven dat mij heel wat ideeën en goede raad meegaf.
Via Kasterlinden bereikte ik andere ouders van jongeren met gelijkaardige bezorgdheden, ouders van wie de kinderen deelnamen aan het proeftraject van vzw Brake-Out op woensdagnamiddag. Ik sprak hen over mijn eigen ‘kruistocht’ en een mogelijke oplossing voor onze jongeren met een onderteuningsnood. Wij verenigden ons en op 1 maart 2024 richtten wij vzw Sterrenwacht op, wat uiteindelijk het eerste ouderinitiatief in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest zou worden. Dankzij een impulssubsidie van de VGC kon vzw Sterrenwacht met haar werking effectief starten op 1 september 2024.
Deze jongeren zitten niet graag stil. Tijdens sportactiviteiten kunnen ze zich uitleven én amuseren.
Wat betekent een veilige ontmoetingsplek voor jullie?
“Je moet je veilig en gesteund voelen om je te kunnen ontplooien. Dat is voor iedereen zo, mét of zonder beperking, jong of oud(er). Onze deelnemers zijn voornamelijk actieve jongvolwassenen voor wie er in de buurt en zelfs in de regio geen aangepaste dagactiviteiten worden georganiseerd. Zij hangen in een grijze zone en verdwijnen onder de radar zodra ze de school verlaten. Hun broze netwerk valt snel uiteen omdat er geen plek bestaat (in de buurt) waar ze elkaar op informele manier kunnen zien na hun schoolloopbaan. Op café gaan of naar andere publieke plaatsen gaan, zoals leeftijdsgenoten dat doen, is een te hoge drempel en voelt voor hen niet veilig aan.
In juni 2024 vonden we een leuke plek tegenover het multifunctioneel centrum De Poolster (MFC) en de Kasterlindenschool, waar we samen met Brake-Out onder één dak verblijven. Dit was voor ons een logische keuze. Beide organisaties waren immers op zoek naar een ‘hub’ die dicht bij een bekende locatie, Kasterlinden, lag. De plek moest toegankelijk zijn maar niet té zichtbaar en toch geborgen. Een gezellige, huiselijke plek waar je zin hebt om naartoe te gaan, met een grote open leefruimte en toch ook prikkelvrije hoeken en kamertjes en dat allemaal met een tuin!
Activiteiten vertrekken altijd vanuit de interesses van de jongeren zelf – hier werken ze samen aan een creatief project.
We willen dat onze jongeren zich welkom voelen en hier zichzelf kunnen zijn
We willen dat onze jongeren zich welkom voelen en hier zichzelf kunnen zijn. Dat ze dingen kunnen ondernemen, dat ze uitgedaagd worden, op maat weliswaar. We organiseren activiteiten in overleg met de jongeren en vertrekkende vanuit hun persoonlijke interesses en leefwereld. Op woensdagnamiddag kunnen ze meebrengen wie ze willen om te komen chillen. Ons doel is faciliteren, niet sturen, dat doen ze zelf. Als klein initiatief zijn we wendbaar en flexibel en kunnen we daar gemakkelijk op inpikken. De jongeren die hier aankomen, hebben al een stevig rugzakje, meestal gevuld met veel ontgoocheling; de deuken die ze opgelopen hebben omdat ze overal tegen de limieten van de systemen aanliepen en nergens hun plek vonden. Hier worden ze gewaardeerd voor wie ze zijn en geprezen voor wat ze ontdekken. En als wij een nood oppikken, proberen wij daar op in te gaan. Alles wat je kind doet en teruggeeft aan de maatschappij, op welke manier dan ook, is een verrijking. Voor de jongere, de ouders en de maatschappij. Met een talentgerichte visie en opbouwende aanpak kun je veel meer succesverhalen schrijven.”
In de multimediaworkshop ontdekken jongeren hun talenten in beeld en geluid – op hun tempo, met ondersteuning.
Kunnen professionals doorverwijzen naar Sterrenwacht?
“Absoluut! Sterrenwacht telt nog geen 15 deelnemers, dus professionals kunnen zeker nog doorverwijzen. Ondertussen nemen we als ouderinitiatief deel aan de stuurgroep van het Brussels Regionaal Overleg Gebeperkingtenzorg (BROG) en andere overlegmomenten. Zo leren we het veld beter kennen en kunnen we zelf ook gericht doorverwijzen.
Sterrenwacht wil ook andere ouders in een gelijkaardige situatie ondersteunen. Als ouder weet je niet wat, waar en hoe te beginnen. Voor veel ouders is het dagdagelijkse doorkomen al zo energieslopend dat de mentale ruimte ontbreekt om de toekomst al te kunnen zien.
Team Welzijn, Gezondheid en Gezin bedankt Niki Vranken voor het gesprek en voor het delen van het verhaal achter vzw Sterrenwacht.
Beweging maakt deel uit van het aanbod bij Sterrenwacht, telkens op maat van de jongere.