Begin 2026 opent Wijkgezondheidscentrum Peterbos officieel de deuren, midden in de gelijknamige wijk in Anderlecht. Het centrum kwam tot stand dankzij nauwe samenwerking tussen bewoners, zorgprofessionals en welzijnsorganisaties.
SAAMO Brussel – een organisatie die werkt aan een meer inclusievere samenleving via projecten rond wonen en sociale bescherming – is al jarenlang actief in Peterbos. Vanuit die buurtwerking signaleerde SAAMO een structureel tekort aan toegankelijke eerstelijnszorg. Met projectmedewerker Nico Martens en via het project ‘Zorgzame Buurten’ zette de organisatie zich in om dat aanbod uit te breiden. Dat groeide uit tot het plan voor een wijkgezondheidscentrum.
De VGC ondersteunde dit voorbereidende traject financieel, waardoor het wijkgezondheidscentrum begin 2026 effectief van start kan gaan.
Waarom een wijkgezondheidscentrum in Peterbos?
Nico Martens, SAAMO: “Peterbos kampte al langer met grote zorgnoden. Toen de enige huisarts zijn praktijk sloot, viel een belangrijke toegang tot zorg weg. Dankzij het project ‘Zorgzame Buurten’ konden we de zorgnoden in kaart brengen en eerste stappen zetten naar structurele zorgverlening.
We zijn gestart met kleinschalige preventieve gezondheidsacties: bewegingsgroepen, een rookstopgroep samen met met een tabakoloog van Bordet, diabetesscreening, een cardiovasculaire screening, en psychologische permanenties. Intussen organiseren we ook jaarlijks een vaccinatiedag tegen griep en coronavid.
Ons doel was altijd: structurele zorg. De zoektocht naar infrastructuur en huisartsen was lastig, maar dankzij bijkomende steun van de VGC en het engagement van twee artsen is het centrum nu echt van start gegaan.”
“Peterbos kampte al langer met grote zorgnoden. Toen de enige huisarts zijn praktijk sloot, viel een belangrijke toegang tot zorg weg.”
Welke zorgnoden kwamen het sterkst naar voren?
Nico Martens, SAAMO: “Veel bewoners hebben geen huisarts of moeten ver reizen om naar hun huisarts te gaan. Dat is moeilijk, zeker voor wie ouder is of minder mobiel. Uit onze bevraging in 2022 bleek ook een grote nood aan ondersteuning rond mentaal welzijn. We werkten daarom met eerstelijnspsychologen, groepsactiviteiten en laagdrempelige ontmoeting.
Daarnaast is er een duidelijke diabetesproblematiek in de wijk, en ook tandzorg blijft een grote uitdaging. Uiteraard zullen we niet meteen op al die noden een pasklaar antwoord kunnen bieden. Onze eerste focus ligt op het opzetten van een solide basis aan eerstelijnszorg: huisartsenzorg, verpleegkundige ondersteuning en sociale begeleiding.”
Wat motiveerde de huisartsen om zich aan te sluiten?
Dr. Peter Decat: “Toegankelijke eerstelijnszorg is mijn levenslange missie. Als huisarts, onderzoeker en docent probeer ik dat waar te maken. Dit centrum geeft me de kans om alles wat ik heb geleerd, toe te passen in een wijk met grote zorgnoden. Ik geloof sterk in proportioneel universalisme: iedereen telt mee, maar wie meer nodig heeft, krijgt ook meer ondersteuning. Dat is voor mij de kern van rechtvaardige zorg.”
Dr. Sarah Hessein: “Toen ik werd gecontacteerd om mee te werken aan de opstart van dit centrum, voelde ik meteen dat dit de uitdaging was die ik zocht. Na mijn ervaring in Oudergem zocht ik een project dat maatschappelijk verschil maakt. Werken in een wijk als Peterbos, samen met een gemotiveerd team, geeft mij energie.”
Wat is het unieke aan jullie aanpak?
Dr. Peter Decat: “Dit is geen klassiek, arts-gecentreerd model. We werken met een multidisciplinair team: artsen, verpleegkundigen, psychologen, maatschappelijk werkers, kinesisten, een gezondheidspromotor en tandartsen. Elk van hen werkt autonoom, maar in nauwe samenwerking. Zo ontstaat complementaire zorg rond de patiënt.
Daarnaast zetten we sterk in op meertalige communicatie en een warme, laagdrempelige sfeer. Mensen willen zich welkom voelen. Daarom staan we letterlijk met koffie op het plein, praten we met bewoners in de taal die zij het best begrijpen en blijven we aanwezig op plekken waar mensen zijn.
Dr. Sarah Hessein: “Voor mij is goede zorg: de juiste taak bij de juiste persoon, met respect voor ieders expertise. We organiseren de zorg zo efficiënt mogelijk, mét de patiënt centraal. Ik doe graag zelf de opvolging van chronische patiënten, maar zie ook het belang van samenwerking en taakverdeling binnen het team.”
“Dit is geen klassiek, arts-gecentreerd model. We werken met een multidisciplinair team: artsen, verpleegkundigen, psychologen, maatschappelijk werkers, kinesisten, een gezondheidspromotor en tandartsen.” - Dr. Peter Decat
Hoe betrekken jullie bewoners en partners?
Nico Martens, SAAMO: “Vanaf het begin hebben we bewoners betrokken: via formele bevragingen, maar ook door gewoon te luisteren. We wilden weten wat zij belangrijk vinden in een gezondheidscentrum. Hun antwoorden waren duidelijk: naast medische zorg verwachten ze ook begeleiding bij administratie, hulp bij het begrijpen van medische brieven en iemand die tijd maakt voor hun verhaal.”
“Die bewonersbetrokkenheid is cruciaal. Als je écht wil werken aan vertrouwen, moet je mensen erkennen als ervaringsdeskundigen van hun eigen leven. Bovendien creëert dat betrokkenheid bij het centrum. Mensen voelen zich mede-eigenaar, en dat helpt om de drempel naar zorg te verlagen.”
“Ook het netwerk van partners is onmisbaar. Zonder partners als Gezond in Brussel, Brusano, BruZel, Les Gazelles de Bruxelles, de gemeente en de VGC-sportdienst was dit niet gelukt. Zij hebben bijvoorbeeld meegewerkt aan de opstart van bewegingsgroepen, rookstopbegeleiding, vaccinaties en infosessies. We leren ook veel van andere wijkgezondheidscentra zoals Medikuregem en Goujonissimo.”
Wat betekent het centrum voor de wijk?
Dr. Peter Decat: "Peterbos heeft een negatief imago: ‘er is niets meer, geen winkels, geen diensten’. Dat maakt dat mensen zich vergeten voelen. Door het centrum midden in de wijk op te richten, brengen we iets terug. Niet alleen zorg, maar ook aanwezigheid en hoop.
Voor mij is dit meer dan geneeskunde. Het is een maatschappelijke opdracht. We tonen dat het anders kan: met gedeelde verantwoordelijkheid, met efficiënte organisatie, met complementaire zorg waarin elke professional autonoom werkt. Zo bouwen we aan zorg op maat, in en mét de buurt.”
Wat hoop je dat patiënten ervaren?
Dr. Sarah Hessein: "Ik hoop dat patiënten voelen dat ze welkom zijn, dat er naar hen geluisterd wordt, en dat ze serieus genomen worden. Goede zorg betekent ook: inspraak, respect en ruimte voor de context van elke patiënt.”
Dr. Peter Decat: "Zorg begint voor mij met luisteren. Wat heeft de patiënt nodig? Wat verwacht die? Als we die vraag ernstig nemen én vertrekken vanuit wetenschappelijke evidentie, kunnen we echt verschil maken. Als mensen zich gehoord voelen en mee kunnen beslissen over hun traject, groeit er vertrouwen. En dat vertrouwen is soms even helend als een behandeling.”
En tot slot: wat brengt dit project jou persoonlijk?
Dr. Peter Decat: “Voor mij is dit de ideale synthese van mijn werk als huisarts, onderzoeker en opleider. Hier kunnen we alles wat we geleerd hebben over eerstelijnszorg toepassen in de praktijk. De goesting en het engagement bij het hele team is groot. Natuurlijk wordt het een uitdaging. Maar met dit team en deze buurt zie ik het helemaal zitten.”
Meer dan zorg alleen
Het wijkgezondheidscentrum is een oefenplek voor rechtvaardige, inclusieve en toekomstgerichte zorg — gedragen door bewoners, professionals en partners.
De VGC bedankt alle betrokkenen voor hun waardevolle bijdrage aan dit project en hun inzet voor toegankelijke en warme zorg in Peterbos. Samen bouwen we aan een gezonde en verbonden buurt.